Egzoz Gazı Sıcaklık Sensörü Nedir? Görevi Arızası Çalışması

Egzoz Gazı Sıcaklık Sensörünün Görevi Nedir? (Egzoz gazı ısı sensörü)
Egzoz gazı sıcaklık sensörü benzinli ve dizel araçlarda, yakıt sarfiyatını iyileştirmek, egzoz emisyonlarını düşürmek amacıyla (katalitik konvertör ve dizel partikül filtresinin çalışmasını düzenlemek ve denetlemek), egzoz gazı sıcaklığının aşırı artmasını önlemek ve turbo şarj-katalitik konvertör-dizel partikül filtresi gibi parçaların zarar görmesini önlemek amacıyla kullanılmaktadır.

Egzoz gazı sıcaklık sensörü egzoz sisteminde birden çok amaç için, ve genelde birden çok sayıda kullanılabilmektedir. Örneğin, SCR (Selective Catalytic Reduction-Seçici Katalitik İndirgeme- Azotoksit İndirgeme ) Sisteminde, turbo şarj girişinde, Katalitik konvertörde ve dizel partikül filtresi elemanlarında, egzoz sıcaklık sensörleri kullanılmaktadır. Bu sensörlerin tam olarak kullanım yerleri ve sensör sayıları modele göre değişiklik gösterebilir.

Egzoz Gazı Sıcaklık Sensörünün Çalışma Prensibi Nasıldır?

Egzoz gazı sıcaklık sensörü (PTC: Positive temperature coefficient- pozitif sıcaklık katsayılı) yapıdadır.  Sensörün maruz kaldığı sıcaklık arttıkça, direnci de artacaktır. Sensörde sıcaklık değişimine bağlı olarak gerçekleşen bu direnç değişimi, sensörü kontrol eden elektronik devre aracılığıyla voltaj sinyaline dönüştürülerek, motor kontrol ünitesine (ECU) iletir. Egzoz sıcaklık sensörleri, -40 santigrat dereceden +1000 santigrat dereceye kadar aralıktaki sıcaklık değerini ölçebilir.

Egzoz sıcaklık sensörü, tüp şeklinde egzoz hattının içine girmiş ve sıkıca vidalanmıştır. Sensör paslanmaz çelikle kaplanarak korumaya alınmıştır. Sensörün arka kısmında elektrik bağlantı soketi bulunurken, uç kısmındaki tüp yapının içinde, sıcaklığı algılayarak direnci değişen termistör bulunur.

Egzoz gazı sıcaklık sensörü nerededir? (Egzoz gazı sıcaklık araçta motordaki konumu) 

*Katalitik konvertörden (Dizel oksidayson katalizöründen) önce, ve/veya

*Dizel partikül filtresinden önce (bazı modellerde dizel partikül filtresinden önce ve sonra iki adet bulunur)

*Bazı modellerde egzoz manifoldu çıkışında, turbo şarjdan önce bulunur.

Egzoz hattı boyunca, kullanılan egzoz donanımlarına bağlı olarak sensörün sayısı ve konumu değişecektir.

Egzoz gazı sıcaklık sensörü çeşitleri:

Partikül filtresinden önce bulunan egzoz gazı sıcaklık sensörünün görevi nedir? Nasıl çalışır?

Turbo şarjdan sonra, dizel partikül filtresinden önce bulunur. Dizel partikül filtresinin girişindeki egzoz gazı sıcaklığını ölçerek elektronik kontrol ünitesine gönderir.  Motora giren hava miktarını ölçen Debimetre (hava kütle ölçer) sinyali + egzoz gazı basıncı sensöründen gelen egzoz gazı basınç bilgisi + Partikül filtresinin giriş ve çıkışında bulunan sıcaklık sensörlerinden gelen egzoz gazı sıcaklık bilgileri bir arada kullanılarak, dizel partikül filtresini durumu (yükü-doluluk oranı) hesaplanır. Ayrıca partikül filtresini çok yüksek egzoz gazı sıcaklıklarından korumak için kullanılır.

*Partikül filtresinden önceki egzoz gazı sıcaklık sensörü arızası nedir ? 

Partikül filtresinden önce bulunan egzoz gazı sıcaklık sensörü arızalandığında, gösterge panelinde dizel partikül filtresi arıza lambası yanar, motor çalışmaya devam eder. Partikül filtresinin durumu hesaplanamadığından, ECU, yapılan kilometreye ve motorun çalışma saatine göre belirli aralıklarla, partikül filtresinin rejenerasyon işlemine alır.

Partikül filtresinden sonraki egzoz gazı sıcaklık sensörünün görevi nedir? Nasıl çalışır?

 Dizel partikül filtresinden sonra bulunur. Dizel partikül filtresinin çıkışındaki egzoz gazı sıcaklığını ölçerek elektronik kontrol ünitesine gönderir.

Motor kontrol ünitesi, gaz vermeden sürüş sırasında gecikmeli enjeksiyon için enjeksiyon miktarını ayarlamak için partikül filtresinden sonraki sıcaklık sensörünün sinyalini kullanır. Partikül filtresinden sonraki egzoz gazı sıcaklığı ne kadar yüksek olursa, enjeksiyon miktarı o oranda düşük olur.

Turbo Şarjdaki Egzoz Sıcaklık Sensörünün Görevi nedir? Nasıl Çalışır? 

Egzoz manifoldu çıkışında, turbo şarjın girişinde (türbin girişi) bulunur. Görevi; turbodan önceki egzoz gazının sıcaklığını ölçerek motor kontrol ünitesine (ECU) göndermektir.

Turbo şarj egzoz gazı sıcaklık sensörünün gönderdiği sıcaklık bilgisi, motor kontrol ünitesi tarafından, enjeksiyon zamanlaması ve partikül filtresinin rejenerasyon (yenileme) işlemi yapabilmesi için, ardıl (fazladan - gecikmeli) yakıt enjeksiyon miktarının hesaplanması için kullanılır. (Not: ECU, dizel partikül filtresinde biriken kurumları yakmak için, egzoz zamanında enjektörlerin bir miktar mazot püskürtmesini sağlar, böylece bu mazot, partikül filtresindeki birikmiş kurumları yakarak, filtreyi temizler.)

Bunun dışında Turbo şarj egzoz gazı sıcaklık sensörü, turbo şarjın aşırı sıcaklıklara maruz kalmasını önler.

Turbo Şarjdaki Egzoz Sıcaklık Sensörü Arızası Nedir? 

Turbo şarj egzoz gazı sıcaklık sensörü arızalandığında (sinyal göndermediğinde), turbo şarj aşırı yüksek sıcaklıklardan korunamaz hale gelir. Dizel partikül filtresinde rejenerasyon (yenileme) işlemi yapılamaz. EGR sistemi devre dışı bırakılır. Sürücü gösterge panelinde arıza lambası (kızdırma bujisi ışığı) yanar. En kısa sürede yetkili servise gidilmesi gerekir.